Pinksteren 2025

Misschien kennen jullie ook de kinderboekenserie van Paul van Loon: Dolfje Weerwolfje? Onze dochter is er fan van, dus regelmatig lezen we over de avonturen van de 7-jarige jongen die ineens heel anders blijkt te zijn dan zijn klasgenoten. Een weerwolf is hij, een monster, denkt Dolfje zelf, wanneer hij zijn innerlijke wolf ontdekt. Daarom hebben zijn eigen, biologische ouders, hem ook in de steek gelaten en groeit hij op bij pleegouders die trouwens ook niet wisten wat voor jongetje ze daar in huis kregen.

De beste kinderboeken zijn volgens mij die boeken waarin er diepere lagen zitten die ook voor volwassenen leuk zijn om te ontdekken. Dolfje Weerwolfje is niet alleen een leuk kinderboek omdat het grappig, spannend en ontroerend is, maar omdat de auteur speelt met een wijsheid die we aan alle kinderen en volwassenen zouden willen meegeven, namelijk: het is oké als jij anders bent. Het is juist mooi als niet iedereen hetzelfde is. 

Niet alleen Dolfje Weerwolfje is trouwens anders in de boeken. Dolfjes pleegvader, Willem, is degene die de schoonheid van het anders-zijn nog het meest opzichtelijk omarmt. Zo loopt hij vaak met een olifanten- theemuts op z’n hoofd rond, trekt zonder gene het badpak van z’n vrouw aan wanneer hij de keukenkraan aan het repareren is, trekt als enige vader met motorrijdende moeders op en zou dolgraag eens gebeten worden door een weerwolf om ook lekker anders te zijn. Want: ik hou zo van anders, zegt hij steeds. En terwijl de vader zich niet aan stereotypische mannelijkheid houdt, is het de stoere moeder die met haar vakkundige bezem-vechten de slechteriken overwint. 

De wolf, die wij liever kwijt zouden zijn, wordt door Paul van Loon onderste boven gekeerd en in hem wordt duidelijk gemaakt dat het mooi is als jij anders bent, dat diversiteit iets is om te omarmen.

Maar diversiteit staat juist onder druk. Wellicht heeft u het in Trouw of een andere krant gelezen: de Chinese Harvard studente Yurong Jiang kreeg bij de afstudeerceremonie een podium dat ze gebruikte voor een pleidooi voor diversiteit en internationaliteit. “Toen ik mijn 77 studiegenoten uit 34 landen ontmoette, veranderden de landen die ik alleen kende als kleurrijke plekken op een kaart in echte mensen.” Zo zei ze. “We dansten door elkaars tradities en droegen de last van elkaars wereld. Wereldwijde uitdagingen voelden plotseling persoonlijk.” Maar juist die verbondenheid staat onder druk en ze hoefde daarbij niet eens de naam van de Amerikaanse president te noemen om haar publiek duidelijk te maken wie op dit moment in de Verenigde Staten een streep zet door diversiteit. Een verbonden wereld maakt plaats voor verdeeldheid, angst en conflict.

Het feest en de dans van diversiteit. Elkaar begrijpen, ook wanneer iedereen anders is, wanneer iedereen een andere taal spreekt, anders in het leven staat, uit een andere cultuur komt. We hebben erover gelezen in het Pinksterverhaal dat Yurong Jiang, Paul van Loon en zoveel anderen niet de enigen zijn die van een bonte, diverse en open wereld dromen. God zelf, de Geest houdt niet van een eenheidssoep. Houdt niet ervan als we allemaal hetzelfde zijn. Vindt een zwart-witte wereld, denk ik me zo in, oer-saai. 

Geen totalitaire wereld, dat wordt niet pas met Pinksteren duidelijk, maar Gods afkeer van één taal, Gods afkeer van één geconcentreerde nationale macht wordt al bij de torenbouw van Babel duidelijk gemaakt. De Geest opent deuren en ramen van onze beperktheid en brengt onze gekoesterde identiteit behoorlijk in de war. Over God wordt niet alleen door ons gesproken, maar door de hele wereld. De opsomming van al die landen en talen, Parten, Meden, Elamieten en al die anderen – dat is de hele bekende wereld in die tijd.  Wanneer Handelingen in onze tijd over Pinksteren zou vertellen, zou ook Peru en Argentinië, Canada, Taiwan en Friesland, Nieuw-Zeeland en Saudi-Arabië, Java en de Palestijnen langs komen. Zij allen zijn gegrepen door de Geest, ontvlamt om uit te roepen de grote daden van God. 

En de grote daden, dat is de bevrijding van God, het omzien van God naar wat klein en zwak is, dat is het toekomstvisioen van een wereld van vrede en gerechtigheid, een wereld waarin het oké is als jij anders bent. Een wereld waarin jij geliefd bent, met alles wat in je zit, met alles wat jij te bieden hebt aan andersheid, aan kleur, aan stem. Een wereld waarin jij mag zijn en waarin jij ook de ander laat zijn. Een wereld waarin ruimte is voor jou en jouw naaste. Kijk, diversiteit kent geen grenzen maar stopt wel daar waar er geen ruimte wordt gemaakt voor een ander.

De profeet Joel maakt die universaliteit van de Geest, die van kleur en anders-zijn houdt, duidelijk door jongeren en ouderen, vrouwen en mannen, vrije en slaven te laten profeteren. En Paulus heeft het over de verbondenheid in anders-zijn door te zeggen dat wij allen Jood of Griek, slaaf of vrij, mannelijk of vrouwelijk een zijn in Christus. In Christus, komen alle kleuren samen, de hele regenboog van de schepping, wie we ook zijn, waar we ook vandaan komen, hoe anders we ook zijn, in Christus zijn we begrepen, gehouden, wordt onze stem gehoord en afgestemd op het goddelijke feest van de bonte schepping.

Het feest van de diversiteit van Pinksteren – het spreekt mij enorm aan. Ik was van de week eventjes in Brussel en ook al had ik weinig tijd om van de stad te genieten, ik vind het geweldig om op restaurant met Vlaamse collega’s je uit te wisselen, je bestelling in gebrekkig Frans te moeten doen en aan de volgende tafel Duits en Spaans te horen. Geweldig al die talen, al die diversiteit, die levendigheid van iedereen die anders is. Misschien dat ik daarom ook zo van Friesland hou, wanneer Nederlands en Fries door elkaar dansen.

Het is evident dat de bijbel ons vertelt dat God van diversiteit houdt. En ook al konden de bijbelschrijvers toen zich misschien niet voorstellen dat deze diversiteit niet alleen voor verschillende talen en culturen geldt, niet alleen voor verschillende sociale klassen, rassen en etniciteiten, vrouwen en mannen, ik geloof heilig erin dat de diversiteit van de geest ook alle kleuren van gender omvat, alle vormen van relaties waarin de liefde wordt gevierd. En het is een schande, het is, zou ik haast zeggen, een zonde tegen de heilige geest om de veelkleurigheid van de geest de mond te snoeien. Om opzettelijk door diversiteit een streep te trekken, het staat haaks op wat wij vandaag met Pinksteren vieren. De vlam van de geest stikt als die geen ruimte krijgt, gaat dood aan intolerantie.

Maar ja, de geest van veelkleurigheid heeft het tij niet mee. Alweer is een coalitie gevallen omdat niet alleen politici maar ook de kiezers liever minder dan meer diversiteit willen hebben. De onvolprezen Pieter Derks zei het in zijn radiocolumn als volgt:

“Ik weet niet of er mensen uit het buitenland luisteren, maar hier volgt een noodkreet: We worden gegijzeld. We zijn met ongeveer 18 miljoen mensen. Van de buitenkant lijkt er weinig aan de hand te zijn maar we kunnen geen kant op want een klein groepje gevaarlijke idioten houdt ons al jaren in hun greep. Tot nu toe houden ze ons in leven maar wel op een doodvermoeiende voorwaarde na dat we het de hele tijd over asielzoekers hebben. Wat we ook willen, hoe zeer we ook de problemen aankaarten die ondertussen echt aan ons land vreten, het maakt niks uit, het moet en het zal over asielzoekers gaan. 

Er kunnen oorlogen uitbreken, pandemieën, de paus kan sterven, er kunnen Zwitsers bergdorpjes onder afbrokkelende bergen worden bedolven, het klimaat kan volledig ontwricht raken, gezinnen met kinderen kunnen in garageboxen wonen vanwege de woningnood, er kan een meteoriet op de aarde afrazen, het kan ze allemaal niks schelen, wij hebben het over asielzoekers. Het maakt ons langzaam kapot van binnen.”

De echte problemen van het land, ze worden doorgeschoven. Het stikstof zwaard van Damokles dat over agrarische bedrijven hangt en waarvan je toch werkelijk niet meer kunt zeggen dat je de boeren helpt door het onvermijdelijke steeds maar uit te stellen. Klimaat dat steeds meer ontwricht raakt en maatregelen die door het uit te stellen alleen maar duurder worden. Migranten die geen arbeidsvergunning krijgen en dan personeelstekorten willen oplossen met AI, kunstmatige intelligentie. Hoewel zelfs tech-idioten als ik kunnen bedenken dat je een psycholoog niet door een computer kunt vervangen en ouderen die hulp bij verzorging nodig hebben niet gediend zijn met computer-armen. Het zal wel die innovatie…, maar de echt schrijnende problemen gaan we er gewoon niet mee oplossen. 

Maar blijkbaar voelt diversiteit voor velen als een bedreiging. Bouwen mensen liever muren, gaan ze liever om met hen die dezelfde mening hebben en dezelfde kleur huid. Hebben we geen zin om ons in te spannen om elkaar werkelijk te verstaan. En dan zou je kunnen zeggen, ja, maar je moet toch ook hen begrijpen die een hekel hebben aan diversiteit, je moet toch ook begrijpen dat mensen zich hun cultuur niet willen laten afpakken, waarbij dan cultuur gedefinieerd wordt door Frans Bauer, carbidschieten en oranjekoek. Ik weet niet, krijgen we straks bij de koffie oranjekoek??… Ja? Heerlijk!

En daar zit ook iets van waarheid in. Diversiteit, de dans van veelkleurigheid is prachtig, maar het kost veel, het vraagt veel van je, en misschien kunnen we die ander die zo anders is niet aan. Ik hou wel van diversiteit, maar met mensen die nog steeds achter Wilders aanlopen, nou, daar heb ik toch wel moeite mee, zoals jullie weten. Dus ja, hoe tolerant ben ik dan, kun je vragen.

Ik denk dat het punt van Pinksteren niet is om het feest van veelkleurigheid aan te prijzen bij mensen die die veelkleurigheid niet aankunnen. De bijbel is wat dat betreft heel nuchter. Want de diversiteit wordt niet alleen in onze dagen de kop ingedrukt. Op de 50ste dag herinnert Petrus de mensen die zich zo verwonderen over de vlammende geest die alle talen spreekt eraan dat zij deze diversiteit niet aan kunnen. Want jullie, zegt Petrus, jullie hebben Jezus laten kruisigen. Jullie hebben de Christus vermoord. En met die moord op Christus hebben jullie alles gedood wat aan veelkleurigheid en diversiteit in Christus één is. Jullie hebben God vermoord, zegt Petrus, en God die zien we in het aangezicht van een zon die doorbreekt op de aarde. Getjilp, een mus, een ree dat voorzichtig loopt. 

Aangezicht van God, dat zien we in de hongerigen, de vreemdelingen, hen zonder kleren en in hen die gevangen zitten. Aangezicht van God, dat zien we in die man uit Nazareth die zich ontfermde over etnische grenzen heen, over onreinen, zieken, zondaars, hen die het zelf in het leven niet redden. Een goddelijke ontferming in die Christus die van toen door de tijden heen reikt, naar jou, naar mij, naar iedereen op heel de aarde, in zijn en haar andersheid. 

Jullie hebben hem vermoord, zegt Petrus, jullie hebben hem laten kruisigen. Het is niet alleen Trump en de zijnen, maar wij zijn het allemaal die deze volstrekt andere God niet aan kunnen. Die deze liefde en vrede die ons verstand zo te boven gaat niet aan kunnen. Jullie hebben hem vermoord. Maar guess what? Die Christus is opgestaan uit de dood. God laat zich niet voorgoed vermoorden. We kunnen het wel proberen. We kunnen ons wel verschansen achter onze muren, maar God breekt ons toch open. De Geest van veelkleurigheid, diversiteit, van talen en culturen, die komt aanstormen als een vurige wind, een storm die je omverblaast en juist daardoor opricht in wie jij bent. 

God is niet te stoppen, zegt Petrus. Dat is wat we met Pinksteren vieren. We vieren niet onszelf en dat wij zo houden van diversiteit en verschillende culturen, talen en kleuren. We vieren niet onze politieke correctheid en ons gelijk. Wij vieren niet dat wij het wel aankunnen die diversiteit en anderen niet. Als we het al aankunnen. We vieren vandaag niet dat wij van diversiteit houden, nee, we vieren dat God daarvan houdt. Dat God van alles en iedereen houdt, zo verschillend en anders als we zijn, en dat die liefde voor de ander die jij bent, niet te stoppen is. De Geest steekt op met een kracht die zelfs wij niet tegen kunnen houden. God staat op uit de dood en met God het aangezicht van heel de aarde, in al haar kleuren en geuren, samengevat in Christus, in de ruimte die plaats maakt voor de liefde. Amen.